viernes, 14 de noviembre de 2008

ONSOS Y PERIGLO T ´AS PERSONAS (2º parti)



Aquí contina la traduczión d´o manifiesto publicau por FAPAS t´aclarir bels puntos sobre o caso Hvala. He feito bellas modificazions á o manifiesto orichinal.

Paradoxas. ¿Cual ye o periglo reyal en o mon?
Dimpues d´o “suzeso” (si se puet clamar asinas), o gobierno d´a Bal d´Arán diz que “ye priyoritaria la seguridat d´as personas en a montaña”. Analizemos iste punto.
Seguntes Mutuasport, a mutua d´os cazataires, l´atro año bi abio 21 muertos por disparos de caza y 863 ferius, d´os cuals 13 quedon imbalius ta cutio por amputazions u mals oculars. En 2005 s´alcanzón cuasi os 2000 ferius por azidens de caza, con 29 imbalius ta cutio; en 2002 morion 23 personas y en 2004, 18. En 5 años bia abio 5263 ferius con cuasi 200 imbalius ta cutio y dezenas de muertos por disparo. A meya anual, seguntes a mutua, ye la siguién: 2585 azidens de caza, con más de 24 muertos por disparo, 2448 ferius con 91 imbalius.

Y remeremos que cualsiquier puet sacar a lizenzia d´armas, pues ye un mero tramite fraudulenco. Ye francamen normal que un cazataire mate a o suyo chirman (beiga-se lo rei), pai, fillo, cuñau, choben, sogro u millor amigo. Pero ye imperdonable qu´un ombre que paseya tranquilamen con a suya muller por o cambo siga asasinau por un cazataire que no aseguro lo tiro. Isto suzede a soben; fa un año suzedio ixo en Lugo. Pero sin ir-nos-ne tan luen, a semana d´antis d´a trobada entre l´onsa y o cazataire, tamien en Lugo un ombre que treballaba en o suyo millocar estio disparau por un cazataire que l´estricallo la garra creyendo que yera un chabali. O mesmo diya, en Albazete, un atro cazataire mató a o suyo millor amigo en ascuitar uns rudios y pensar-se que yera un chabali. Y ye que una bala ye letal a más d´1 km. de distanzia y un perdigón te puet dixar sin un güello a más de 100 metros.

Pero isto no les alticama guaire porque han manifestau que “bi ha mas probabilidaz de morir en acziden de tráfico”. O bizepresiden d´a Ofizina Nazional de Caza, antimás, diz que “o numero d´aczidens de caza no ye tan alarman”. A la fin, istos aczidens de caza no tienen repercusion penal porque solo son “aczidens”. Parix contrimostrau que l´animal más perigloso t´o cazataire (y ta l´excursionista) no ye l´onso, ni o lupo, ni o chabali, sino que´n ye un atro cazataire.

D´atra man, dezaga d´iste suzeso de l´onsa, han armau un granizo rebolizio, y denunzian que l´onso “mete en periglo la seguridat d´as personas y ye cosa que no se puet permitir”, que “s´asozia a l´onso con inseguridat y periglo”, que “ye una menaza reyal” y que “cuasi mata a una persona”. Mientres, periodistas sin escrupols preban de compensar a suya falta de profesionalidat con titulars absurdos como “Brutal enrestida d´una onsa a un cazataire”.

En todas as trobadas entre l´ombre y l´onso conoxius en a istoria d´España, cuan ha habiu-ie un muerto, SIEMPRE ye estau l´onso. O programa de reintroduczion enzetó de nuebo en 2006, dimpues d´a muerte en 2004 de l´onsa Canelle por o disparo d´un cazataire. Estió absuelto (yera o pai de l´alcalde d´o lugar). Pero años ta zaga tamien bi eba muerto asasinada l´onsa Melba en atro resaque. Y posiblemen más onsos, güe disaparexius, bi aigan muerto por disparos dende allora y talmen nunca no lo sabamos. Zaga la reintroduczion de 2006, l´onsa Franska estió encorrida ilegalmen por bels ganaderos franzeses; acosada, plegó en una carretera an morió atropellada; alabez se descubrió que tamién eba estau tirotiada diyas antis. Ya solo quedan que tres exemplars d´aquella zaguera reintriduczion y un d´els, Balou, ye feriu por un disparo en una pata durante un reseque a o chabali o zaguer 7 de setiembre. Hvala ye una d´as zaguers asperanzas.

Desgraziadamen, os mons pirinencos parix que solo son d´os que salen a matar. Asistimos a o temible deambular d´ombres legalmen armaus por ixos mons. Istos sí que son un periglo t´as personas, ta os nuestros ninos, t´a conserbazion d´os nuestros onsos y d´atras espezies que la mayoria de ziudadans queremos preserbar.

Coinzidenzias.

O cazataire d´a discordia ye de Les, monezipio en o que fa dos años y meyo demostron estar radicalmen en contra d´a reintroduczion d´onsos; incluso boicoteon o diya d´a liberazion. L´alcalde de Les protestaba fuertemen en 2006 contra o Programa Life, o Gobierno franzes, estatal y catalán a causa d´a reintroduczión.



¿ye berdat que los onsos son un periglo t´o ganau?

En o Pireneu se tienen grans obelladas y se treballa con una parti d´as güellas mientres l´atra corretea libremen por o mon y els cobran as subbenzions. En cuentas d´estar atendiendo-las y bechilando-las con mostins como se i feba fa no guaire y como se fa en Europa de l´Este combibindo con onsos y lupos.

Os onsos amenistan carne en o suyo espectro alimentario, pero pueden suplir dita nezesidat con carroñas. Ta ebitar cualsiquier posibilidat d´enrestida á o ganau se debe treballar con l´obellada. Han de tener-se mostins y bosquils, y isto ye subbenzionau dentro d´as aduyas agroambientals asoziadas a l´onso.

Menazas de delito de caza


Daniel Boya, en representazion de colectibos de cazataires y ganaderos menazó con que batirian o mon por cuenta suya, ilegalmen y sin permiso de dengun, en busca de l´onsa ta matar-la, aprofitando la conyuntura y l´arrimo de bel sector politico y con total arrimo d´o Síndico, Francésc Boya. Finalmen, s´ha montau un absurdo y esproporzionau dispositibo de busqueda que incluye 30 guardas, beiclos y un elicoptero. Ta capturar-la biba pero sin saber qué fer dimpués y cuan, antimás, ha d´ibernar luego.

¿Qué intreses pueden tener os cazataires?

Muit senzillo: os cazataires quieren que se les permita cazar sin restriczions por toz os costaus, y por ixo no quieren que bi´n aiga d´onsos; y antimás, parix que son encantaus de poder matar-los.

Pero, esgraziadamen, os cazataires tienen un poder economico y politico fortismo en muitos puestos, como Franzia u en a Bal d´Arán an prezisamen; muitos politicos son cazataires, incluso fraudulencos. Y agora aprofitan os ganaderos ta fer presión tamién. Asaja, por ixample, s´atribe a dizir que “a presenzia d´onsos ba a espantar o torismo por medrana y constituye un obstaclo ta o desarrollo economico”; qué sorprenden que baigan a tener más medrana a os onsos que no a las balas d´os cazataires. Xublidan que o turismo respetuoso con a Naturaleza y a cultura tradizional d´o lugar gosa d´ir-ie porque en els bibe l´onso, asoziau a una naturaleza chenerosa. Pero pretenden aprofitar-se de l´esxonoiximen d´a chen.

NO QUEREMOS TORNAR A MONTAÑA EN UN PARQUE TEMATICO ABSURSO SINO QUE QUEREMOS MONTAÑAS BIBAS, CON TODA LA SUYA FAUNA, Y L´ONSO YE L´ESPEZIE EMBLEMATICA D´AS MONTAÑAS. NO AUILTILEN O PIRENEU.

Ye triste que un chicot colectibo de cazataires tienga mas fuerza que no dengun porque manulle la influenzia politica d´un lugar.

FAPAS (Fondo para la Protección de los Animales Salvajes)


Aquí tos dixo bels links d´intrés:
http://www.paysdelours.com/
http://fapas.es/

1 comentario:

Onset dijo...

Os argumentos que son esfendendo agora cuentra os onsos son prou "febles". Diz que a onsa fizo mal a o cazataire. Si l'ese feito mal una abella, acotolamos a las abellas? y si ese estato un chabalín, ah!, no cal cazar-lo, a ixe no cal acotolar-lo; como a os onsos no se les puede cazar, alabez no sirban ta cosa, que se'n baigan. Ai! nunca cambearán. Siempre, os intereses.