domingo, 29 de marzo de 2009

Cambeo de color en a capa d´os lupos por l´aizion umana indreita.




A proliferazión de lupos de color fosca ye o resultau indreito d´a crianza umana de cans como mascotas y abríos, seguntes una nueba imbestigazión. Y a colorazión fosca tamién puet aduyar a la sobrebibenzia d´a espezie a mida que l´abitat d´os lupos se beyerá afectau por o cambeo climatico en l´esbenidero, seguntes suchieren os resultaus de l´estudeo.
Encara que ocurrió de traza aczidental, os lupos negros son o primer ixample de lupos cheneticamén modificaus por os umáns. Asinas o manifiesta o biologo Marco Musiani, d´a Unibersidat de Calgary, un experto en lupos que goza de prestichio internazional. O pelaxe de color fosco en os lupos ha contrimostrau estar un rasgo de baledura ta las suyas poblazions a mida que o suyo abitat artico se reduz.
Baléndo-se d´analisis cheneticos de poblazions de lupos grisos d´America d´o Norte y Europa, Musiani y os suyos colegas d´estudeo, d´instituzions d´esferentes nazions, rastreón a fuen d´o chen dominán responsable d´a capa fosca en os lupos, plegando dica os cans domesticos.

A suya conclusióm ye que o caracter estió transmitiu a las poblazions de lupo griso igual como a los coyotes, por meyo de l´apareamiento entre as espezies de cánidos salbaches y domesticas, estreitamén relazionadas. O trespaso d´o rasgo podió aber estau tan rezientemén como con a plegada de cans domesticos europeyos a Norteamerica, u fa tanto tiempo como 14.000 años, cuan os seres umans emigrón a America d´o Norte dende l´atro costau d´o Estreito de Bering.

Dende alabez, a capa negra s´ha “meso de moda” en as lobadas, talmén porque os terrenos abitables d´o norte plenos de nieu son reduzindo-se, y os tonos foscos permiten a os animals un millor camuflaxe mientras cazan en arias de sin nieu. En tanto que as colors grisas pueden tener colors que ban dende o blango dica lo negro, a colorazión más clara se troba predominantemén en a tundra artica. A relazión entre a colorazión d´o pleaxe y l´abitat ye, á sobén, atribuida a l´adaptazion y a la seleczión natural, pero iste ye o primer ixample d´una modificazión chenetica que surtió probablemén debiu a la seleczión umana.
Con pronosticos que siñalan que l´abitat d´a tundra se reduzirá en os años beniéns por a expansión enta o polo norte d´os bosques boreals, binculada a o calandamiento global d´o planeta, a colorazión negra puet aduyar a os lupos a adaptar-se a o suyo entorno cambián.

5 comentarios:

Choben dijo...

ala, bien se bale que por fin tornas a escribir-ie!

Y en aragón tornarán os lupos? cuán, cómo y do? u ye inbiable?

Lucía dijo...

en aragon ya bi´n ha, no se si 3 u 5 poblazions en teruel, y un atra en moncayo dende fa bels años ya

Alberto dijo...

Pues por a mia zona, por Calatayub y o Jalón ya nos bienen diziendo que en bels dezenios puestar que tornen os lobos por a parte sur de Guadalaxara. No sé a berdat de tot isto, pero tampoco no sería rarizo ya que bi ha puestos, como o "barranco de la lobera" que contrimuestran a suya presenzia. De todas formas ¿sería posible a superbibenzia d'o lobo en istas tierras tan umanizadas? Cuento que a os cazataires no les ferá garra goyo. Pero por chebalín ta que en minchen no será. Que son una plaga.

Onset dijo...

A reintroduczión d'o lupo, a lo menos, en l'Alto Aragón -me pienso que desaparexerían a fin d'o sieglo XIX u os primers d'o XX- sería prou complicata, no nos cal que beyer o que pasa con os onsos (bi ha muitos intereses de por meyo). Güe diz l'Avui que Hvala ya ha salito d'a onsera y ya son toz xorrontatos. Fa falta muita sensibilizazión.

Culibilla dijo...

Yo cuento que no caldrá que os introduzcan...i plegarán els solencos en a resta d´Aragón, igual como han plegato en os puestos an que i son